“Statistika łužiskich Serbow” w druhim nakładźe wušła
Zhromadna zdźělenka Serbskeho instituta a LND
W lětach 1884 do 1886 wuda Arnošt Muka jedyn z wusahowacych tekstow serbskeje publicistiki – “Statistiku łužiskich Serbow”. Jeje wuznam ležeše w prěnim rjedźe w materialu k ličbje hornjo- a delnjoserbskeje ludnosće na kóncu 19. lětstotka. Tola kniha je wjele wjace hač prosta statistika. Ze swojimi wobšěrnymi wopisowanjemi wsow, ze swojimi rěčnopolitiskimi hódnoćenjemi a namołwami je wona fascinowace žórło za ludowědnika, stawiznarja a sociologu runje tak kaž za wjesneho chronista abo na lokalnych stawiznach zajimowaneho. Čitar zhoni nadrobnje, kak so předewšem dla industrializacije a přićaha němskich a wukrajnych dźěłaćerjow do fabrikow w sewjernej a južnej Hornjej Łužicy w zjawnosći němska rěč pomału přesadźowaše. Porno tomu počachu so tehdy katolske wosady mjez Kamjencom a Budyšinom jako najbóle rezistentne napřećo germanizaciji wukristalizować.
Zo by so Mukowe dźěło šěršej wědomostnej a powšitkownej zjawnosći we Łužicy a zwonka njeje přistupniło, je Robert Lorenc, etnologa při Serbskim instituće, twórbu přełožił a kritisce hódnoćace předsłowo napisał. Přidał je tohorunja Mukowe dodawki z lět 1896 a 1900, kotrež wudospołnjeja wopisowanja někotrych delnjo- a hornjołužiskich wosadow, a jeho kartu serbskeho rěčneho teritorija. Spěšnje wupředata kniha “Statistik der Lausitzer Sorben” je nětko w druhim nakładźe wušła. Wudawaćel a lektorat nakładnistwa su přispomnjenja a korekturne namjety k 1. nakładej do publikacije zadźěłali.
Dźěło na prěnim dospołnym přełožku Mukoweje „Statistiki Łužiskich Serbow“ zmóžni so we wobłuku slědźerskeho projekta ESF “Sorbenwissen” Instituta za slawistiku Drježdźanskeje TU a Serbskeho instituta Budyšin (projekt wot 2016 do 2019).
Arnošt Muka, Statistik der Lausitzer Sorben, wudał a přełožił Robert Lorenc, 2. nakł. 2022, 532 s., 1 sfałdujomna karta, kruta wjazba, 978-3-7420-2587-6, 34,00 €