Serbska rěc – dobra wěc za marketing?
Lody ze serbskimi napismami słušaju k dwójorěcnej Dolnej Łužycy. Dwa sobuźěłaśerja Serbskego instituta zběratej pśikłady takich napismow, aby je analyzěrowałej.
Chtož jěźo pó głownej droze pśez Huštań (Wüstenhain), tomu padnjo snaź wjelika tofla ze serbskim mjenim Kśišowka do wócowu. How namakajoš Wilhelmojc lodowu kafejownju, kótaraž jo pomjenjona za bliskeju tšugu Kśišowka (na nimske Greifenhainer Fließ, až do 1937 Kzschischoka). Chtož stupijo bližej k woknoju, źož se pśedawa lod, wuglědajo hyšći wěcej serbskego: Na A4-łopjenje zgónijoš w serbskej a nimskej rěcy, až źiśi krydnu swój lod dermo, jolic až jen na serbske wobšteluju. How se pokažo, až wugronjenje na internetowem boce góspodarjow “Wir pflegen die in unserer Region übliche Zweisprachigkeit Wendisch/Deutsch” njejsu jano prozne słowa.
Kafejownja Kśišowka jo dobry pśikład za to, až serbska rěc njewustupujo jano na wjele oficielnych toflach w serbskem sedleńskem rumje, ale wordujo teke wót priwatnych luźi abo pśedewześow wužywana. Za take napisma interesěrujotej se sobuźełaśerja Serbskego instituta, Evan Bleakly a Syman Blum. We ramiku wjele wětšego projekta Digitalny portal k serbskim a łužyskim rěcnym a kulturnym krajinam dokumentěrujotej wšykne formy pisneje serbskeje rěcy w Dolnej Łužycy, ako su wence za kuždego k wiźenju. Tuchylu stej ducy pó jsach a městach serbskego sedleńskego teritoriuma.
Na swójich turach stej dalšne “serbske” lody nadejšłej. Jadna wót nich jo znata dešańska kafejownja Liska, jadna filiala pjakaŕnje/konditaŕnje Fuchs ze Stareje Darbnje. (Z lišku pak njama to mě Liska nic cyniś, ale źo slědk na pjerwjejšnu wobydlaŕku togo chromu, Elisabeth Batramowu, kótarejž su Liska gronili.) Ta kafejownja ma wopismo wejsna loda a wita swóje gósći wótwenka z Witajśo k nam! Lěc wužywa se serbska rěc how k pódpěranju dwójorěcnosći abo dla hynakšych motiwow, njamóžotej slěźarja hyšći groniś. Zazdaśim pak góźe se serbskorěcne elementy teke za marketing – nanejmjenjej w někotarych branžach. Snaź kśě pśedewześarje na ten part swóju originalnosć a zwězanosć z Łužycu pódšmarnuś.
To wiźimy zazdaśim pla lubnjojskego kosmetikowego salonka Błota Spa. Grajkanje ze słowoma spa (wellnessowe kupanje) a śpa – na logo teje śpy nosy pismik “S” mału kronku a dopomina na wužowego krala – drje njebuźo wjele luźi póznaś, ale serbske słowo “Błota” jo relatiwnje derje znate. Z nim wótzwignjo se ten salon wót radneje licby pśedewześow z nimskim słowom Spreewald we mjenju. Za informacijami Casnika (NC 16 wót 20. apryla 2023) stej se wobsednikaŕce teke pla mjenjow swójich produktow wót serbskich słowow abo stroninych mjenjow dałej inspirěrowaś. Na pśikład groni se masažam Quodda, Moorige Tschummi abo Uska Luke. Take mjenja pasuju derje ku konceptoju teje śpy, pśeto na internetowem boce teje sameje nadejźoš wjele drugich póśěgow k Błotam a Łužycy, mjazy drugim fota a filmiki błośańskeje natury.
Wjele jo takich lodow abo pśedewześow w Dolnej Łužycy, ako na droze ze serbskim tekstom wabje? A dla cogo to gótuju? Za tym budu na Serbskem instituśe dalej slěźiś. Tuchylu zběraju nejžpjerwjej se góźece pśikłady. Sćo-li Wy něźi wuglědali priwatne serbske napisma wšych sortow (plakaty, tofle, transparenty, grafiti, nalipki atd.), ga móžośo je wjelgin rad institutoju zjawiś. Napišćo we tom paźe mejlku na simon.blum@serbski-institut.de. Teke pokazki na oficielne dwójorěcne tofle z ortografiskimi zmólkami abo z hynakšymi wósebnosćami su wjelgin witane.
Ten spomnjety, nadrědowany projekt Digitalny portal k serbskim a łužyskim rěcnym a kulturnym krajinam słuša k šesćim serbskim projektam w kraju Bramborska, kótarež se spěchuju ze zwězkowego spěchowańskego programa Serbska rěc a kultura we procesu strukturneje změny. Wón jo drugi projekt z togo gjarnca na instituśe, pósporomje załoženja nowego wótźělenja za regionalne wuwiśe a woplěwanje mjeńšynow. Projekt dej se spěchowaś až do lěta 2031, z 550.000 euro k lětu.
Tekst: Syman Blum
