dr. Pětš Šurman

Wobłuki źěłabnosći

• Kulturne a socialne stawizny Serbow, wósebnje w Dolnej Łužycy
• Mjeńšynowa politika NDR napśeśiwo Serbam
• Serbske znankstwa a pomniki w Dolnej Łužycy
• Wucbne materialije w nimskej a dolnoserbskej rěcy za bilingualnu wucbu
• Bibliografija k serbskim stawiznam

Projekty

• Digitales Portal zu sorbischen und Lausitzer Sprach- und Kulturlandschaften
• Materielne znankstwa serbskeje kultury w Dolnej Łužycy (Modul 4 projekta – Digitalny portal)
• Serby w Dolnej Łužycy

Vita

• 1982–1987 Studium stawiznow na Karla Marxowej uniwersiśe w Lipsku
• 1987–1991 Wědomnostny sobuźěłaśeŕ Instituta za serbski ludospyt w Budyšynje pśi Akademiji wědomnosćow NDR
• wót 1990 Sobuźěło pśi Serbskej bibiografiji (stawizny)
• wót 1992 Wědomnostny sobuźěłaśeŕ Serbskego instituta, Wótnožka za dolnoserbske slěźenja Chóśebuz
• 1997 Promocija na Lichej uniwersiśe Barliń wó serbskem narodnem gibanju pó drugej swětowej wójnje
• 1998-2011 Wuwucowanje serbskich stawiznow na uniwersiśe Lipsk a w Źěłanišću za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz (ABC)
• 2015– 2018 Wjednik wótrěda kulturne wědomnosći, gromaźe z I. Kelleroweju
• wót 2017 Redaktor historiskego źěla Lětopisa 
• Ženjony, tśi źiśi

Cłonkojstwo

• ‎Cłonk pśedsedaŕstwa serbskego wědomnostnego towaristwa Maćica Serbska
• Pśedsedaŕ Maśice Serbskeje
• Domowina – župan a cłonk župnego pśedsedaŕstwa Dolna Łužyca, nosaŕ “Myta Domowiny”
• Cłonk Dolnołužyskego towaristwa za historiju a krajowědu, sedło Chóśebuz, a redaktor togo casopisa “Niederlausitzer Studien”
• Cłonk redakcije casopisa “Serbske drogotki”, edicija Serbskego muzeja Chóśebuz
• Źěł‎owa kupka “Serbske pomniki w Chóśebuzu”

Publikacije (wuběrk)

Knigły

• Der Landkreis Spree-Neiße und seine sorbische/wendische Kulturgeschichte. Der Altkreis Spremberg. In: Sorbische Kostbarkeiten/Serbske drogotki, Cottbus 2022/2023 (Edition Wendisches Museum; 10). – 217 S. (zus. mit Katja Atanasov und Alfred Roggan).
• Sorbische Interessen und staatliche Minderheitenpolitik in der DDR. Quellenedition (1947–1961), Bautzen 2016.
• Nadźija na swobodu. Serbja w Sowjetskim wobsadniskim pasmje 1945–1949, Budyšin 2000 .
• Die sorbische Bewegung 1945–1948 zwischen Selbstbehauptung und Anerkennung, Bautzen 1998.

Nastawki

• Die Mitglieder der Maśica Serbska, ihre soziale Herkunft und ihr Verhältnis zur Gesellschaft in der Oberlausitz. W: Lětopis 69(2022)1, b. 98-130 (z M. Nowakojc).
• Bogumił Šwjela und sein politisches Vermächtnis. Zwischen Loyalität und kritischer Distanz. W: Lětopis 67(2020)1, b. 21–37.
• Behördliche Berichte über die sorbischen Sprach- und Kulturverhältnisse in der Niederlausitz 1933–1945. W: Lětopis 67(2020)1, b. 112–142 (z E. Pjechom).
• Wóznam póśěgow mjazy Maćicarjemi a Maśicarjami Górneje a Dolneje Łužyce. W: Rozhlad 2019/3, b. 11–16.
• Styrizwězkowy kompendium “Stawizny Serbow” – jogo pśedhistorija a realizacija. W: Rozhlad 2019/10, b. 30–33.
• Rudolf Lehmann und seine Forschungen über die Sorben/Wenden. Zwischen politischer Vereinnahmung und Distanz. W: Lětopis 65(2018)2, b. 35–61.

Wucbne materialije

• Zgromadne žywjenje Serbow a Nimcow w Chóśebuzu a wokolinje, 2.źěl. Materialowa zběrka za wucbu k temje serbske stawizny. Sekundarny schójźeńk, Cottbus/Chóśebuz (ABC) 2014 (z A. Kelloweju a C. Piniekoweju).
• Serbske cerkwine stawizny, 1. źěl. Sekwenca za wucbu k temje serbske stawizny. Sekundarny schójźeńk, Cottbus/Chóśebuz (ABC) 2010 (z A. Kelloweju a W. Měškankom).
• Serby w Dolnej Łužycy w 20. stolěśu/Die Sorben (Wenden) in der Niederlausitz im 20. Jahrhundert. Eine Quellenauswahl, Cottbus/Chóśebuz (ABC) 2003‎.

Wustajeńcy

• „Chmjelow – Něga & Źinsa”. Nimsko-serbska wustajeńca 2023 w Serbskem domje w Chóśebuzu k historiskemu wuwiśu togo w lěśe 1950 zagmejnowanego nimsko-serbskego měsćańskego źěla, w kooperaciji z Bergarskim towaristwom w Chmjelowje, 12 toflow, dokumenty a bildki.
• „Maśica Serbska mjazy tradiciju a modernu”. Dwójorěcna wustajeńca 2018 w Serbskem domje w Chóśebuzu pśi góźbje 25-lětnego jubileuma nowozałoženja MS w kooperaciji ze Serbskim muzeju (z M. Mowakojc), 13 toflow, dokumenty a bildki.
• 130 lětne procowanje k zachowanju dolnoserbskeje rěcy a kultury”. Dwójorěcna wustajeńca 2010 w kooperaciji ze Serbskim muzeju w Chóśebuzu (z M. Nowakojc), 15 toflow, dokumenty a bildki.

Bibliografija

• ‎Stawizny Serbow a Łužicy / 5. Geschichte der Sorben und der Lausitz. In: Serbska bibliografija 2001–2005. Sorbische Bibliographie. Gesamtredaktion Franc Šěn, Bautzen/Budyšin 2008, b. 141–196.

Rezensije

• Benedikt Dyrlich “Leben im Zwiespalt 1: Aus Tagebüchern, Briefen und Beiträgen 1964–1989”. W: Nowy Casnik 70(29.8.2019)35.
• Jurij Brězan und die Niederlausitz. Zur Publikation von Dietrich Scholze zu Leben und Werk des Schriftstellers. W: Nowy Casnik 67(18.5.2016)20.