Pful, Křesćan Bohuwěr (1825–1889)

Pfuhl, Christian Traugott

pseudonym: Łužan

* 28. 3. 1825 Přišecy / Preuschwitz
† 21. 12. 1889 Pirna

Gymnazialny profesor, dr. phil., rěčespytnik, słownikar a powědančkar.

1843–47 studij klasiskeje filologije, teologije a slawistiki w Lipsku, 1846 promowowany; 1847–61 wučer na Križnej šuli a 1861–72 na Vitzthumskim gymnaziju w Drježdźanach, 1863 pomjenowany na gymnazialneho profesora, 1872 na wuměnk, 1878 přesydlenje do Njeswačidła; bratr Mily Imišoweje.
P. doby sej najwjetše zasłužby jako kodifikator wozrodźenskeje spisowneje rěče a serbskeho analogiskeho prawopisa. Je z awtorom serbskeje gramatiki, wobsahowaceje fonetiku a morfologiju. Nawjazuje w njej na rěčnu koncepciju Maćicy Serbskeje, postajić spisomnu normu zjednoćacu katolsku a ewangelsku wariantu spisowneje hornjoserbšćiny a wopisać ju dźiwajo na druhe słowjanske rěče. Serbskemu słowjesu wěnowaše dwě wosebitej pojednani, w nimaj čini rozdźěl mjez aspektom a wašnjom čina. P. najskerje jako prěni w slawistice předstaji moderne rozumjenje perfektiwneho a imperfektiwneho słowjesneho aspekta. Do stawiznow kultury zapisa so jako hłowny awtor „Łužiskeho serbskeho słownika“ (Budyšin 1866), w kotrymž bu zhromadźene leksikaliske bohatstwo literarneje rěče. Wobsahuje ludowy słowoskład, we wobmjezowanej měrje tež neologizmy a słowjanske požčonki.
P. běše čłon Maćicy Serbskeje wot jeje załoženja 1847 a wukonješe w njej wšelake zastojnstwa.

DALŠE WOZJ.: „Lateinische Dichterschule für Gymnasien und Realschulen“, Leipzig 1860; „Laut- und Formenlehre der oberlausitzisch-wendischen Sprache. Mit besonderer Rücksicht auf das Altslawische“, Bautzen 1867

ŽÓ./LIT.: Petr, Křesćan Bohuwěr Pful

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984