Wjela, Jurij (1892–1969)

Wehle, Georg

* 4. 3. 1892 Kubšicy / Kubschütz
† 6. 4. 1969 Budyšin / Bautzen

Wučer, spisowaćel.

1907–13 Krajnostawski wučerski seminar w Budyšinje; 1913–19 wučer w Njeswačidle, mjez tym 1916–18 wojak, 1919–26 wučer w Komorowje pola Rakec, 1927–37 w Bukecach, 1937–45 wot fašistow ze Serbow wupokazany, wučer w Neusalza-Sprembergu; 1946–48 načolnik šulskeho wotrjada Domowiny, 1948–52 wučer na Serbskej wyšej šuli w Budyšinje, 1952–57 docent Serbskeho wučerskeho wustawa w Radworju, 1957 na wuměnk.
Wj. skutkowaše jako starši studentskeho towarstwa Swoboda w Budyšinje, za čas wučerjenja w Bukecach nawjedowaše spěwanske towarstwo Radosć. Prěnje powědančka wozjewi we Łužicy 1911–14, slědowachu historiske studije wo žiwjenju Serbow w času feudalizma. Z potrěbnosće, wuchadźaceje z jeho skutkowanja w serbskich towarstwach, přiwobroći so z narodno-budźićelskim zaměrom dramatice. („Knjez a roboćan“ 1931, „Zhubjena njewjesta“ 1935, „Paliwaka“ 1936, „Naš statok“ 1937, „Jan Michał Budar mjez roboćanami“ 1956, „Woheń nad Bukecami“ 1959). Po 1945 pomhaše tworić zakłady noweho šulstwa, tež jako awtor rjadu serbskich wučbnicow. W swojim literarnym tworjenju přiwobroći so awtobiografiskej a historiskej prozy. („Wučer mjez ludom“ 1962, „Bjez prócy a potu njepřindźeš k złotu“ 1965, „Robotow pak njebě kónc“ 1966, „Pětr z Přišec“ 1968). 1954–58 bě čłon Němskeje měroweje rady a čłon jeje prezidija. 1968 spožči so jemu Myto Ćišinskeho. Bě wot 1911 čłon Maćicy Serbskeje.

DALŠE WOZJ.: „Pán a robotník“, Brno 1933; „Lehrgang der sorbischen Sprache“, Budyšin 1949; „Naš statok. Zběrka hrow“, Berlin 1958

ŽÓ./LIT.: J. Młynk, Jurij Wjela – Serbšćina. 19. studijny list, Mały Wjelkow 1956, str. 2211-2224; Žur, Muza, str. 296-305

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984