Tešnaŕ, Jan Bjedrich (1829–1898)

Teschner, Johann Friedrich

* 18. 10. 1829 Gołkojska Podgola / Kolkwitz-Podgolla
† 14. 6. 1898 Oeynhausen

Farar, zakitowar serbstwa, prócowar na polu serbskeje rěče a literatury.

Gymnazij w Choćebuzu, studij teologije w Berlinje; 1857–62 diakon při klóšterskej (serbskej) cyrkwi w Choćebuzu, 1862–98 farar w Niedźe. T. załoži 1849 mjez Choćebuskimi gymnaziastami serbske towarstwo Łužyca. W Berlinje wopytowaše na uniwersiće tež slawistiske přednoški a zarjadowanja. Jako prěni zaběraše so tehdy z dotal cyle woteznatym rukopisom přełožerja Noweho testamenta M. Jakubicy. Literarnje wustupi prěni króć z rjadom patriotiskich rozpominanjow w Bramborskim Serbskim Casniku 1853–54. W zwisku z dźěłom na někotrych nabožinskich spisach zestaji T. nowe lěpše prawidła za delnjoserbski prawopis. Tež wot domizny zdaleny, w němskej wosadźe Nieda, njepřesta za serbstwo dźěłać a přećiwo germanizatoram wustupować. Wón wobstaraše wšelake wudaća delnjoserbskich kěrlušow, wudawaše 1858–71 w Barmenje a Choćebuzu wjacore, wosebje misionstwu wěnowane knižki a časopisaj Pobožne glosy z bratšojskeje gmejny a Misionske powěsće. Woblubowana zběrka prědowanjow wuńdźe pod titulom „Ten kněz jo moj pastyr“ (1869, 1879, 1892). Wot njeho rěčnje a prawopisnje znowa wobdźěłane wudaće biblije, 1860 Nowy testament a 1868 cyłkowny wudawk w Halle, sta so z docyła poslednim bibliskim wudaćom w delnjoserbšćinje. W poslednimaj lětdźesatkomaj žiwjenja namaka jeho zaměrne prócowanje za serbsku rěč a kulturu swoje krónowanje w skutkowanju jako předsyda T. bě 1880 delnjołužisku Maśicu Serbsku sobu załožił a skutkowaše jako jeje předsyda. T. bě wot 1852 čłon Maćicy Serbskeje.

DALŠE WOZJ.: „Bilder ans dem Wendenlande“ – Christlicher Vereinsbote 1874; Mjertyn Lutherusa žywjenje a statki, Wojerecy 1883

ŽÓ./LIT.: Mětšk, Chrestomatija, II, str. 14-28

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984