Sauerwein (Surowin), Georg (1831–1904)

serbsce tež: Surowin, Juro
pseudonym: Girenas, Sylviaticus

* 15. 1. 1831 Hannover
† 15. 12. 1904 Christiania

Bibliotekar, korektor, publicist a basnik, filantrop, dr. phil., přećel Serbow a Litawčanow.

1842–48 gymnazij w Hannoveru, 1848–53 studij teologije a filozofije w Göttingen; 1853–57 pućowanske lěta, 1857–59 domjacy wučer princesny Hilžbjety von Wied, 1859–wok. 1900 swobodny sobudźěłaćer Britiskeho bibliskeho towarstwa, rěčny eksperta a korektor za wudaća w mało znatych rěčach, 1868–72 zdobom uniwersitny bibliotekar w Göttingen, wok. 1900 na wuměnk.
Po nanowej stronje pochadźeše swójba z Porynskeje a wuznamjeni so přez humanistiske tradicije a
swětowotewrjene myslenje. Wulki wliw na studenta měješe Heinrich Ewald, jeho wučer orientaliskich rěčow, jedyn ze skupiny Göttingenskich sydmjoch. Absolwowawši uniwersitu zezna so S. z Europu a šěršim swětom a z dalšimi rěčemi mnohich krajow a ludow, jich je jako wučer princesny Hilžbjety hižo wjace hač 30 znał. Hač k smjerći so jich ličba skoro na 80 powyši.
Přećelne styki k tutej šulerce dale trajachu do časa, hdyž bě so tuta hižo dawno stała z rumunskej kralownu a spisowaćelku. S. słužeše druhim, zwjetša mjeńšim a potłóčowanym ludam jako basnik, w Europje wosebje Litawčanam a Keltam na britiskich kupach, „krajnu rěč“ (landsmal) powědacym wobydlerjam norwegskich dolinow a nic naposledk Serbam, kotrychž swojich bratrow mjenuje wuznajo, zo sam ma „serbsku wutrobu“. Wot 1875, lěta prěnjeho štyritydźenskeho wopyta w Choćebuskim wokrjesu, přebywaše nimale lěto wob lěto dlěši abo krótši čas we Łužicy, předewšěm w Błótach. Njeje drje było žaneho narodneho swjatka w Serbach, na kotrymž so njeby S. wobdźělił.
Prěnjej zběrce jeho lyriki „Serbske štučki“ sćěhowachu dalše patriotiske abo składnostne basnje, hišće w lěće swojeje smjerće 1904 wěnowaše přećelej K. A. Kocorej, kotrehož jako „swojeho“ komponista wobhladowaše, horstku twórbow pod titulom „In memoriam“. W mnohich publicistiskich nastawkach – serbsce, němsce abo litawsce spisanych – kiž zwjetša na swoje kóšty ćišćeć da, zakitowaše z raznej zaměrnosću swojich wot germanizowaceje běrokratije Němskeho mócnarstwa, wosebje Pruskeho kralestwa, wohroženych přećelow. W kónčnej fazy žiwjenja přizamkny so S., kiž bě hižo za čas Němsko-francoskeje wójny 1870/71 za přećelstwo mjez narodami wustupował, pacifistiskemu swětowemu hibanju.
Bě wot 1877 čłon Maćicy Serbskeje a 1880 sobuzałožer Maśicy Serbskeje.

DALŠE WOZJ.: „Leśe-Woda abo wucba mimo płoda“, Budyšin 1885; „Noch etwas mehr Licht in der sehr trüben Sache des ‘Wendischen Panslavismus’“, Budyšin 1885; „Wšyknym by kśěł tołmacyś“. Wuběrk basnjow, Budyšin 1975 (wud. F. Mětšk); „Sol zemje“. Wuběrk proze, Budyšin 1978 (wud. F. Mětšk)

ŽÓ./LIT.: F. Mětšk, Zur sorbisch-litauischen Wechselseitigkeit im wilhelminischen Deutschland – Zeitschrift für slavische Philologie 32 (1964), str. 308-315; G. Stone, Neues über Sauerweins britische Kontakte – Lětopis A 15 (1968), str. 66-72; H. Masalskis, Dr. Georg Sauerwein. Sein Leben und Wirken, Hannover 1971, 1981; V. Kuzmickas, A. Šešelgis, Jurgis Zauerveinas. Medžiaga bibliografijai, Vilnius 1975

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984