Nawka, Michał (1885–1968)

Nauke, Michael

* 22. 11. 1885 Radwor / Radibor
† 16. 3. 1968 Budyšin / Bautzen

Wučer, narodny prócowar, spisowaćel, basnik, rěčespytnik, hudźbnik.

1898–1900 Tachantska šula a 1900–04 Katolski wučerski seminar w Budyšinje; 1904–08 wučer w Žitawje, Hajnicach a Zdźěri, 1908–37 w Radworju, mjeztym 1919 a 1933 wobskorženy a zasudźeny dla wulkopřerady a 1933–34 antifašistiskeje zmyslenosće dla lěto wot šulskeje słužby suspendowany, 1937 přesadźeny do Němcow, 1937–45 wučer w Kamjenicy (Chemnitz), 1945 direktor Fichtoweje šule w Budyšinje, 1946–49 direktor Serbskeho wučerskeho wustawa w Radworju, 1949–55 lektor serbšćiny na uniwersiće Karla Marxa w Lipsku, 1955 na wuměnk.
N. bě 1912 sobuiniciator załoženja Domowiny. Hižo jako seminarist załoži 1906 z F. Kralom dźěćacy časopis Zahrodku (wot 1906 Raj) a wudawaše dźěćacu knihownju. N. bě wosebje basnik za dźěći a awtor někotrych dźiwadłowych hrow za dźěći; soburedaktor serbskich čitankow „Na wsy – za wsu“ (Budyšin 1925), „Kwětkow“ (Budyšin 1923) a „Zahrodki“ (Budyšin 1925) a prěnjeje originalneje serbskeje wobrazoweje knihi za dźěći „Dźěćatka hladajće, kajke to rjanosće“ (Budyšin 1928). N. wozjewi mnoho přinoškow k praktiskim prašenjam serbskeho rěčespyta a rěčneje pedagogiki, kaž „Přewodnik po serbšćinje“ (2 dźělej, Budyšin 1920, 1921), „Raj rěče“ (Budyšin 1931) a „Dodawk k Rězakowemu słownikej“ (Časopis Maćicy Serbskeje 1926).
Jako składnostny basnik wosebje za swójbne swjedźenje wuda mj. dr. „Kwasne přednoški wšelakich spisowaćelow za zeleny, slěborny a złoty kwas“ (Budyšin 1922) a „Łónčko kwasnych hrónčkow“ (Budyšin 1935). Wot 1905 wusko spřećeleny z Bj. Krawcom, wuda z nim standardny spěwnik w dwěmaj dźělomaj „Naše spěwy“ (Budyšin 1930, 1931); wobohaći a profilowaše po M. J. Wałdźe serbski cyrkwinski spěw z 78 kěrlušemi, kotrež spisa – zwjetša na swójski tekst – wosebje w lětach 1935–45 a wok. 1960. 1908–37 běše dirigent a nawoda Radworskeho spěwanskeho towarstwa Meja a 1923 sobuzałožer Zwjazka serbskich spěwnych towarstwow. W přećelstwje z F. Kralom bě aktiwny prócowar na polu ludoweho dźiwadłoweho hibanja. Přełožowaše z prozy mnohich ludow, wosebje bajki, a zběraše ludowe twórby. Jako redaktor wobnowi 1909 Serbskeho Hospodarja, 1928–32 redigowaše Sokołske listy, 1950–60 Katolski Posoł. 1936 wobdźěła a wuda serbske „Missale Romanum“.
N. počesći so 1955 z Leibnizowej medalju Němskeje akademije wědomosćow w Berlinje, lěta 1962 z bamžowskim rjadom Pro ecclesia et Pontifice a 1966 z Mytom Ćišinskeho. Bě wot 1903 čłon Maćicy Serbskeje.

DALŠE WOZJ.: „Zejler wosrjedź luda“, Budyšin 1905; „Baje, bajki a basnički, serbske narodne“, Budyšin 1914; „Mikławša Andrickeho listy z Prahi z lět 1885–1895“, Budyšin 1922; „Klepam, klepam pišćałku“, Budyšin 1957; „Na běrnach“, Budyšin 1965; „Serbska poezija 6 – Michał Nawka“, Budyšin 1978

ŽÓ./LIT.: R. Jentsch, Michał Nawka zum 80. Geburtstag – Zeitschrift für Slawistik 10 (1965), 5, str. 795-796; Młynk, Michał Nawka jako prozaist – Lětopis A 12/1 (1965), str. 18-44; ts., Michał Nawka jako basnik – Lětopis A 13/2 (1966), str. 164-200; Z. Kościów, Michał Nawka. Puće žiwjenja a skutkowanja; wobrys, Budyšin 1994; ts., Michał Nawka 1885-1968, Budyšin 1996 (Wobrazki ze Serbow).

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984