Krječmar, Mikławš (1891–1967)

Kretschmer, Nikolaus

* 6. 9. 1891 Chasow / Quoos
† 22. 6. 1967 Mělník

Wučer, docent serbskeje filologije na Karlowej uniwersiće w Praze, PhDr., literarny stawiznar, rěčespytnik a přełožowar.

1898–1905 Tachantska šula w Budyšinje, 1906–14 chowanc Serbskeho seminara w Praze, tam 1906–13 němski Małostronski gymnazij, 1913–14 studij teologije a dale 1914–16, 1918–20 slawistiki a germanistiki, 1921 promowowany; 1920–45 wučer němčiny na čěskich šulach w Praze, 1922–53 lektor serbšćiny na Karlowej uniwersiće, 1946–48 wučer na Serbskim realnym gymnaziju w Českej Lipje a we Varnsdorfje, 1947–48 direktor tohole gymnazija, 1948 habilitacija za serbsku rěč a literaturu a 1952 docent za serbsku filologiju na Karlowej uniwersiće, 1953 na wuměnk; bratr Pawoła Krječmarja.
K. słušeše k pozitiwistisce orientowanym wědomostnikam, kotřiž natwarichu ze zhromadźenymi faktami serbsku literarnu wědomosć. Wuslědki jeho archiwalnych přepytowanjow a studijow zachowaneje korespondency su monografije „Jakub Bart-Ćišinski“ (Budyšin 1933), wo studentskim towarstwje „Lipa Serbska“ (Lětopis A 1952) a „Mikławš Andricki“ (Budyšin 1955). Jeho wobšěrnej zawodaj k edicijam basnjow J. Ćěsle (Budyšin 1959) a J. Chěžki (Budyšin 1961) matej charakter krótkeje literarneje monografije. Serbskim wótčincam J. Libšej a M. Hórnikej je krótše nastawki wěnował. Wuda ediciju „Ćišinskeho listowanje z Muku a Černým“ (Budyšin 1958, hromadźe z Pawołom Nowotnym) a edicije wšelakich hač dotal njewozjewjenych literarnych tekstow.
K. je tež z awtorom studijow wo serbšćinje a wo stawiznach serbskeho rěčespyta. Wón mj. dr. wobdźěła zwonkowne stawizny nastaća syntaksy J. Libša (Časopis Maćicy Serbskeje 1928), pisaše tež wo rěčespytnych zajimach Jurja Krala (Slavia 1950). Za šulske potrjeby wón wobdźěła prěni přehlad serbskeje słowotwórby (Lětopis A 1952) a wobšěrnu hornjoserbsku syntaksu (rukopis), za kotruž wjele lět maćiznu hromadźeše.
Wulke zasłužby doby sej jako spěchowar serbskeje studowaceje młodźiny w Čěskej; wot kónca prěnjeje swětoweje wójny hač do 1953 bě dohladowar Serbowki w Praze, indiwidualnje podpěrowaše serbskich studentow.
K. bě čłon Maćicy Serbskeje wot 1921 a Domowiny wot 1935. 1956 spožči so jemu Myto Ćišinskeho.

ŽÓ./LIT.: J. Petr, Mikławš Krječmar (6. 9. 1891 – 22. 6. 1967). Přinošk k jeho žiwjenju a skutkowanju – Lětopis A 15/2 (1968), str. 157-174

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984