Grólmusec, Marja (1896–1944)

Grollmuß, Maria

* 24. 4. 1896 Lipsk / Leipzig
† 6. 8. 1944 Ravensbrück

Wučerka, dr. phil., nowinarka, antifašistka.

1912–17 wučerski seminar w Lipsku; 1918–20 wučerka na jednej ludowej šuli w Lipsku, 1920–25 studij hłownje stawiznow w Lipsku a Berlinje, 1925–26 wučerka na wučerskim seminarje katolskich rjadniskich sotrow w Offenburgu, 1926–28 redaktorka w nowinje dr. Josefa Wirtha Deutsche Republik, 1928–29 swobodnje dźěłaca žurnalistka, 1929–1933 studijna asesorka a w druhich dźěłowych městnach w Berlinje, 1933–34 w Radworju, 1934 zajata a 1935 ilegalneho antifašistiskeho skutkowanja dla zasudźena, 1935–40 w chłostarni Waldheim, 1940–44 koncentraciske lěhwo Ravensbrück.
Z byrgarsko-humanistiskeho kubłanja, religiozneje zwjazanosće a idealistiskeje filozofije čerpaše wona swoje principije k wojowanju wo sprawnu, socialnu (byrgarsku) demokratiju; w swojej disertaciji (1929) zaběraše so z wuznamnym němskim demokratiskim publicistom prěnich lětdźesatkow 19. lětstotka Josephom von Görresom. 1925 přizamkny so politisce lěwemu křidłu Centruma. Pod wliwom Maxa Seydewitza přeńdźe w Berlinje na poziciju lěweje socialdemokratije.
Z Radworskeho staršiskeho domu wudźeržowaše ilegalne zwiski mjez antifašistiskimi centrami w Němskej a socialdemokratiskej emigraciju w ČSR. Husto podpěrowaše přiwuznych w Budyšinje zajatych antifašistow. Bě wot 1922 čłonka Maćicy Serbskeje.

ŽÓ./LIT.: M. Kubašec, Marja: Sterne über dem Abgrund. Aus dem Leben der Antifaschistin Dr. Maria Grollmuß, Bautzen 1961; M. Kubasch, Maria Grollmuß, Berlin 1970; W. Dahmsowa-Meškankec, Marja Grólmusec 1896–1944, Budyšin 1996; E. Prégardier, Briefe nach Radibor. Maria Grollmuß (1896–1944); aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938–1944, Annweiler 2000.

Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984